Nghe ni, tau kể mi nghe chuyện ni, hồi đó tui còn nhỏ xíu à, đi đâu cũng phải hỏi đường. Mà người miền Trung mình nói chuyện nghe riết quen chứ khách lạ nghe là dễ lạc lắm. Có lần, có ông chú từ trong Nam ra chơi, hỏi đường ra bến xe mà nghe xong ổng đứng hình luôn, kiểu “Ủa, rồi rốt cuộc là đi mô, rẽ chi?”. Từ đó tui mới để ý, cách người miền Trung mình nói về khoảng cách, phương hướng cũng đặc biệt lắm chứ bộ.
Đặc trưng trong cách diễn đạt khoảng cách của người miền Trung
Thay vì nói “xa”, “gần” một cách chung chung như người miền khác, người miền Trung lại có cách nói rất chi là cụ thể. Chẳng hạn như:
- “Một chút xíu nữa là tới”: Câu ni có nghĩa là rất gần, chỉ cần đi thêm một đoạn ngắn nữa thôi là đến nơi.
- “Cách một quãng”: Câu ni lại mang nghĩa là hơi xa một tí, phải đi bộ một lúc hoặc đi xe máy một đoạn.
- “Xa lắc xa lơ”: Nghe đến câu ni là biết xác định xa tít mù khơi, đi bộ chắc rụng rời chân, tốt nhất là nên đi xe máy cho khỏe.
Ngoài ra, để miêu tả khoảng cách xa, người miền Trung còn có cách nói ví von rất đặc biệt:
- “Xa như từ nhà tui ra tới ngõ”: Câu này nghe có vẻ gần nhưng thực chất là xa, vì ngõ ở đây có thể hiểu là ngõ cụt, muốn ra khỏi ngõ phải đi một đoạn đường dài.
- “Xa như sông Gianh cách một dòng”: Câu này ám chỉ sự xa cách về địa lý, lấy hình ảnh dòng sông Gianh – ranh giới tự nhiên giữa hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị – để so sánh.
Cách diễn đạt phương hướng độc đáo của người miền Trung
Không chỉ khoảng cách, cách người miền Trung nói về phương hướng cũng “độc” không kém. Nếu như người miền Bắc dùng “trên”, “dưới”, người miền Nam dùng “trên”, “dưới”, thì người miền Trung lại có cách nói riêng:
- “Lên”: Được dùng để chỉ hướng đi vào trong đất liền, lên núi hoặc lên nhà.
Ví dụ: “Đi thẳng, rẽ phải, rồi lên dốc là tới.” - “Xuống”: Được dùng để chỉ hướng đi ra biển, xuống đồng bằng hoặc xuống nhà.
Ví dụ: “Xuống bếp lấy cho mẹ cái chén.” - “Ra”: Được dùng khi muốn chỉ hướng đi ra khỏi một không gian kín hoặc ra khỏi làng.
Ví dụ: “Ra chợ mua cho mẹ bó rau.” - “Vô”: Ngược lại với “ra”, “vô” được dùng khi muốn chỉ hướng đi vào một không gian kín hoặc vào trong làng.
Ví dụ: “Chạy vô nhà kêu ba mẹ đi.”
Bên cạnh đó, người miền Trung còn sử dụng các địa danh, địa hình làm mốc để chỉ phương hướng:
- “Đi về hướng núi Ngự Bình là tới”: Núi Ngự Bình là ngọn núi nổi tiếng ở Huế, được người dân xem như một biểu tượng.
- “Quay mặt về phía biển, đi về bên tay phải”: Biển cũng là một địa hình thường được người miền Trung sử dụng để chỉ phương hướng.
Ảnh hưởng của cách diễn đạt đến giao tiếp
Nghe thì có vẻ phức tạp, nhưng thực chất cách diễn đạt khoảng cách và phương hướng của người miền Trung lại rất gần gũi và sinh động. Nó phản ánh sự quan sát tinh tế của người dân đối với môi trường sống xung quanh, cũng như nét văn hóa đặc trưng của miền đất đầy nắng gió. Tuy nhiên, cách diễn đạt này cũng có thể gây khó hiểu cho những ai mới lần đầu tiếp xúc.
Vậy nên, nếu có dịp ghé thăm miền Trung, bạn đừng ngại ngần hỏi lại người dân địa phương để hiểu rõ hơn về cách diễn đạt của họ nhé! Biết đâu bạn sẽ khám phá thêm nhiều điều thú vị về văn hóa và con người nơi đây.
Bạn đã bao giờ gặp tình huống “dở khóc dở cười” nào khi hỏi đường ở miền Trung chưa? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn dưới phần bình luận nhé!